Als we een maatschappij willen die klaar is voor een duurzame toekomst, moeten we in de juiste dingen investeren in plaats van erop te besparen. In een duurzame toekomst houden we rekening met de ouderen, met de minder gegoeden én met het klimaat. Door te besparen op openbaar vervoer vergooien we onze kansen op deze duurzame toekomst. Een toekomst waarin iedereen een kans krijgt en waar we de CO2-uitstoot zoveel mogelijk proberen terug te dringen.
Minder files en minder CO2-uitstoot? Meer en beter openbaar vervoer!
Ik start met een aantal aannames waarvan ik uitga dat iedereen ze onderschrijft. We willen minder files, betere luchtkwaliteit, minder CO2-uitstoot, vlot ergens geraken en betaalbaar vervoer. Aan de hand van deze aannames zal ik aantonen dat de weg die al deze verlangens bevredigd investeren in het openbaar vervoer is. Minder files krijgen we op twee manieren: meer en beter wegdek of minder gemotoriseerde voertuigen. Betere luchtkwaliteit komt er door minder uitstoot van CO2 en fijn stof en door meer groen. Minder CO2-uitstoot komt er door, jullie raden het nooit, minder verbranding van fossiele brandstoffen. Dit zal ook de uitstoot van fijn stof ten goede komen. Minder gemotoriseerd vervoer op de weg zorgt voor minder verbranding van fossiele brandstoffen en dus zo voor minder CO2-uitstoot en uitstoot van fijn stof. Verder verminderen hier ook de files door. We bevredigen die drie verlangens dus al door minder gemotoriseerd vervoer op de baan te hebben.
Echter willen we allemaal wel op onze bestemming geraken en liefst vlot. Niemand neemt graag 2 bussen, een trein en een tram om ergens te geraken. We moeten dus zorgen dat het openbaar vervoer zo aantrekkelijk mogelijk is, zodat mensen vaker daarvoor kiezen en hun auto of motor aan de kant laten staan of zelfs wegdoen. Een aantrekkelijk openbaar vervoer is zo toegankelijk mogelijk. Dat betekent dat je vlot overal geraakt en dat het zo betaalbaar mogelijk is. Met betaalbaar bedoel ik aanzienlijk goedkoper dan je met eigen vervoer verplaatsen.
Ik vat even kort samen: een zo toegankelijk en betaalbaar mogelijk openbaar vervoer zal zorgen voor minder files, een betere luchtkwaliteit en een daling van de CO2-uitstoot.
Hoe evolueren we?
De prijzen van het openbaar vervoer zijn de laatste jaren verschillende keren gestegen. Als voorbeeld haal ik hier De Lijn aan. Een lijnkaart van tien ritten kost de dag van vandaag al twee(!) keer zoveel als 10 jaar geleden. We zijn net afgestapt van de verschillende zones waar volgens mij niemand iets van begreep en de lijnkaart met magneetstrip is vervangen door vier verschillende systemen. Je kan betalen met je kredietkaart, via de app, via sms of via een nieuwe wegwerpkaart.
Het schrappen van de zones is volgens mij een goede zaak, al denk ik dat eigenlijk niemand die gebruikte, maar de andere evoluties hebben de toegankelijkheid alleen maar verminderd. Het kaartsysteem is namelijk nodeloos ingewikkeld. Waarom is men niet gegaan voor een herlaadkaart zoals het Oysterkaartsysteem in Londen? Eén systeem dat voor iedereen werkt en één scanapparaat? Verder doet de prijsstijging mensen die de mogelijkheid hebben, sneller naar de auto grijpen.
Zelf neem ik regelmatig het openbaar vervoer, ik beschik namelijk niet over een auto en probeer zelf zo klimaatvriendelijk mogelijk te leven. Wat ik je nu ga vertellen, gaat niets nieuws zijn. Overvolle trams, bussen & treinen… Openbaar vervoer dat niet komt opdagen…. Dat is natuurlijk niet echt gebruiksvriendelijk. Als ik ergens zeker op tijd en vlot moet geraken, betrap ik me er wel eens op dat ik gewoon de auto van mijn ouders leen om er toch maar zeker te geraken, en ik weet dat de meeste mensen zo denken. De toegankelijkheid van het openbaar vervoer van de toekomst moet dus ook betrouwbaarheid inhouden.
Investeren
Bepaalde schakels in ons openbaar vervoer lopen op hun laatste benen. Oude trams worden weer van stal gehaald, het treinnetwerk zit bomvol, wisselstukken moeten tweedehands in het buitenland aangekocht worden, kapotte vervoersmiddelen staan gedurende lange tijd op stal, enzovoort. Om het openbaar vervoer van de toekomst te bouwen, gaan we veel moeten investeren en liever vandaag dan morgen. Ja, dat gaat veel geld kosten. Maar die investering gaan we volledig terugwinnen. Dit door een vermindering van het wagenpark (slijtage aan wegdek), een verbetering van de luchtkwaliteit (impact op de gezondheidszorg), verkoop van meer ticketjes (ook al zullen ze goedkoper zijn), een inspanning voor het klimaat (waardoor we minder zullen moeten adapteren), enzovoort.
Ik zie je al denken ‘verkoop van meer, maar goedkopere ticketjes, hoe gaat dat voor meer geld zorgen?’ Het is een aloude truc die ik voor het eerste leerde in SimCity 2000 (het computerspel waarin je zelf een stad moet bouwen). Ik ontdekte dat als je de prijs laag houdt meer mensen investeren en kopen. Deze truc wordt ook toegepast in onze economie. Prijzen worden soms laag gehouden zodat mensen psychologisch aangetrokken worden. De meest lepe toepassing hiervan is een prijs van €14,99 in plaats van €15. Want ja, we zien die veertien… Maar dat is een andere zaak.
Even samenvatten: Als we investeren moeten we er even veel geld in stoppen, maar dat geld gaat na een tijd veel resultaat opbrengen en we gaan het geld zelfs terugverdienen.
Toegankelijkheid
Ik schreef hierboven al over de prijstoegankelijkheid, maar fysieke loketten en assistentie dragen ook bij aan de toegankelijkheid. In een artikel van 2 februari 2021 in De Morgen staat te lezen dat de NMBS dit jaar 44 loketten gaat sluiten. Terecht baart dat verkeersdeskundigen zorgen. De modernisering van trein, tram en bus gaat inderdaad steeds meer ten koste van ouderen en niet-digitalen. Door de sluiting van (fysieke) loketten wordt een grote groep mensen uitgesloten. Verder verwijs ik ook graag even naar de test die het programma ‘Factcheckers’ van Eén uitvoerde. “Is het openbaar vervoer rolstoelvriendelijk?” was de vraag. Ik denk dat we na die bepaalde aflevering unaniem kunnen besluiten dat het antwoord een ‘nee’ is. Het ging van defecte assistentiepalen, over kapotte liftdeuren voor rolstoelgebruikers en van het kastje naar de muur gestuurd worden, tot bussen waar je niet zelfstandig op geraakt.
Conclusie
Investeren in het openbaar vervoer gaat niet alleen om moderniseren, het gaat ook om toegankelijk, betrouwbaar en betaalbaar maken. Door het voorzien van toegankelijk, betrouwbaar en betaalbaar openbaar vervoer bouwen we aan een duurzame toekomst met een betere luchtkwaliteit, een lagere CO2-uitstoot en kansen en mogelijkheden voor iedereen. Dus ook voor de ouderen, niet-digitalen en minder gegoeden waaronder rolstoelgebruikers en mensen met minder financiële middelen.
Het gaat ons nu geld kosten, maar veel meer waarde opleveren in de toekomst én de investering zal terugverdiend worden. Waar wachten we nog op?
Comments
Pingback: OPINIE: DE VOLWASSENE VAN MORGEN BETAALT DE ENERGIEFACTUUR MET ZIJN TOEKOMST - Futuur