Een paar weken geleden kwam de volgende beslissing uit de bus bij de UGent: ‘onderwijsactiviteiten blijven t.e.m. 21 maart 2021 doorgaan via online of afstandsonderwijs.’ Dat betekent dat het tweede semester exact op dezelfde manier start zoals het eerste semester afgerond is, namelijk voor een scherm. In de kerstvakantie had ik zonder problemen kunnen gaan skiën of nieuwe kleding kunnen gaan kopen, maar op een onderwijswaardige manier studeren zal er nog voor een lange tijd niet inzitten. Het is duidelijk waar de prioriteiten van de overheid liggen. Ik zal even een tipje van de sluier oplichten: niet bij de studenten, niet bij de toekomst.
Versta me niet verkeerd, professoren en assistenten doen er alles aan om ons zo goed mogelijk te begeleiden vanachter hun computer en les volgen achter een scherm gaat op zich wel, maar studeren is meer dan informatie in ons brein gepropt krijgen. Studeren is meer dan staren naar een cursus en hopen dat informatie zal blijven hangen tegen het examen. Studeren is een groepsbezigheid en dat wordt vergeten wanneer de maatregelen genomen worden. Discussiëren in de aula of het lokaal over een bepaald onderwerp gaat nu eenmaal minder goed als je niet fysiek bij elkaar bent, laat staan dat er na de les nog veel uitgewisseld wordt over het tijdens de les besproken onderwerp.
In mijn eigen richting waren er discussies op de trabla (de trappen van de Blandijn) tijdens de pauze en debatteerden we na de les over onderwerpen uit de cursus of les. Er waren debatten over de actualiteit en er ontstonden dialogen over de leerstof. Tussen de lessen bleven vele studenten op de faculteit om die ene tekst nog eens te bekijken. Studeren is zoveel meer dan het studeren zelf, het is een hele cultuur. En dan heb ik het helemaal niet over cantussen of uitgaan.
Studenten gaan in normale tijden naar hun les, dat is een fysieke handeling. Nu ondergaan ze een les vanachter hun scherm, een passieve actie. Leerstof wordt niet enkel verwerkt tijdens de 2,5-3u les die je krijgt, dat gebeurt ook in de gesprekken voor, tussen en na de les. Verder heeft de faculteit als omgeving invloed op je studeergedrag. Zelf bleef ik daar vaak tussen of na mijn lessen hangen om nog een aantal uren te studeren, en dat tussen vele andere studenten. Soms kwam ik zelfs een aantal uren vroeger om voor de les mij nog wat in te lezen in het onderwerp, de filosofische tekst nog eens te overlezen of de vorige les nog eens te bekijken, maar misschien ben ik daarin wel een uitzondering of gewoonweg een strever. Het is wie ik ben en ik schaam mij er ook niet voor om te zeggen dat ik graag studeer.
Wanneer je na de les nog vragen hebt over het onderwerp, dan spreek je je prof aan of een medestudent. Nu merkte ik dat vragen of problemen vaker bleven liggen omdat de les stopte vanaf de Microsoft Teams vergadering of Zoommeeting beëindigd werd. Vaak was dit het geval omdat ik dacht dat ik het wel begreep of besloot om het later nog wel eens te herlezen. Vroeger zou deze onduidelijkheid zijn komen bovendrijven tijdens het napraten met medestudenten en zo ook opgelost geraken. Het studeerproces is meer dan 2,5-3u luisteren naar een prof, het is ook alles errond.
Nu is dit academiejaar niet mijn eerste jaar als student en heb ik dus al een netwerk vrienden waar ik bij terecht kan met vragen. Maar veel eerstejaarsstudenten hebben in die paar fysieke weken niet genoeg kansen en tijd gehad om dergelijk netwerk te kunnen opbouwen. Bij wie kunnen zij laagdrempelig terecht met vragen? Natuurlijk staan de deuren van de proffen, assistenten en studiebegeleiders altijd open, maar een (eerstejaars)student trekt zo snel niet aan de mouw van een persoon hoger op de trap, die kijkt eerst om zich heen wie op dezelfde trede eventueel zou kunnen helpen en die trap is nu zo goed als leeg.
Blijkbaar maken we een onderscheid tussen onderwijsvormen. Moest ik 8 jaar jonger zijn, dan zou ik wel fysiek les kunnen volgen, dit terwijl ik even vatbaar ben voor het virus als de gemiddelde middelbare schoolstudent en een even grote kans heb om bij infectie het virus door te geven aan anderen. Een student uit het middelbaar mag wel regelmatig fysiek aanwezig zijn in een klaslokaal, maar een student uit het hoger onderwijs niet. Ik begrijp niet waarom daar zo hard onderscheid in gemaakt wordt. Verwachten ze dat elke student uit het hoger onderwijs volledig zelfstandig alle leerstof kan verwerken? Of je nu al een doorwinterde student bent, of juist start in je eerste jaar, er wordt geen onderscheid gemaakt. Verder blijkt een netwerk opbouwen voor +18-jarigen niet belangrijk te zijn volgens de huidige maatregelen. Ondanks dat dit netwerk vaak je volledige toekomst bepaalt.
Voor het maken van mijn punt voeg ik hieronder een tabel in met een vergelijking:
| Vakantie in het buitenland | Niet-essentiële winkels | Essentiële winkels | Secundair onderwijs | Hoger onderwijs | |
| Essentieel | Nee | Nee | Ja | Ja | Ja |
| Functie | Eigen plezier | Economie | Overleven | Opleiding | Opleiding |
| Binnenbrengen nieuwe virusvarianten | Ja | Nee | Nee | Nee | Nee |
| Volledig operationeel | Ja (tot 27/1) | Ja | Ja | Gedeeltelijk fysiek | Volledig online |
Het nieuws dat de grenzen zullen sluiten vanaf 27 januari 2021 werd ondertussen bekend gemaakt en het sluiten van de grenzen is zeker een goede beslissing. Ik wil zeker niet pleiten om nu plots de instellingen voor hoger onderwijs te openen. Ik wil er echter voor pleiten dat wanneer er opnieuw versoepelingen toegestaan worden, er eerst gekeken wordt naar de meest essentiële dingen die nu uit de boot vallen, zoals het hoger onderwijs. Voor de studenten hun toekomst en de toekomst van de volledige maatschappij is het namelijk belangrijk dat er in de, zo ver het mogelijk is, meest optimale omstandigheden gestudeerd kan worden. Niemand gaat er langdurige schade van ondervinden als er niet naar het buitenland op vakantie kan gegaan worden Echter zal er wel langdurige schade optreden als we op deze manier het hoger onderwijs blijven behandelen en deze schade kan vermeden worden door een beleid dat zijn prioriteiten op orde heeft.
Denk aan de toekomst, denk aan het mentaal welzijn van de studenten, denk aan de onderwijskansen voor +18-jarigen en stel de juiste prioriteiten. Plaats hoger onderwijs hoger op de lijst!
