Vrijheid van meningsuiting en zijn beperkingen, goed of slecht?
5 (2)

Verstrikt in een (online) discussie komt het al snel bovendrijven, het onvervreemdbare recht op vrije meningsuiting. Maar betekent dit recht dat je om het even wat mag zeggen of zijn er beperkingen ? Is onze invulling van ‘Vrijheid van meningsuiting’ goed of slecht? Dat zoek ik voor u uit in dit blogbericht.

De feiten

Ik begin dit onderzoek bij de Belgische grondwet. Ik ben namelijk Belgisch staatsburger en ben dus onderworpen aan de Belgische grondwet, net als de meeste mensen waar ik in het echte leven en online mee in contact kom. Wanneer ik daarin op zoek ga naar ‘Vrijheid van meningsuiting’ kom ik op het volgende terecht:

Artikel 19 : “De vrijheid van eredienst, de vrije openbare uitoefening ervan, alsmede de vrijheid om op elk gebied zijn mening te uiten, zijn gewaarborgd, behoudens bestraffing van de misdrijven die ter gelegenheid van het gebruikmaken van die vrijheden worden gepleegd.”

Iedere Belgische burger heeft dus het recht zijn mening te uiten, tenzij men met het uiten van deze mening een misdrijf begaat. Maar wanneer bega je juist een misdrijf door je mening te uiten? “Sticks and stones may break my bones, but words shall never hurt me?” Ik dacht het dus niet. Sommige woorden kwetsen wel en soms zelfs meer dan dat. Aanzetten tot racisme, vreemdelingenhaat en discriminatie en eerrovende, lasterlijke of beledigende uitingen  zijn volgens de Belgische wetgeving strafbaar. Ook het ontkennen, minimaliseren, rechtvaardigen en goedkeuren van de tijdens de Tweede Wereldoorlog gepleegde genocide is strafbaar. Dat geeft al een mooi beeld van wat wel en niet kan.

We kijken even wat Amnesty International hierover schrijft. Aanzetten tot discriminatie en rassengeweld en haatzaaien zijn verboden volgens het Verdrag tegen rassendiscriminatie, staat op de site van Amnesty International te lezen. Verder is oorlogspropaganda verboden, evenals het oproepen tot nationalistische, raciale of religieuze haat die aanzet tot discriminatie, vijandigheid of geweld. Amnesty International is heel duidelijk: “De ‘vrijheid van meningsuiting’ mag nooit een excuus zijn om doelbewust haatdragende uitlatingen over personen of bevolkingsgroepen te doen.” Gewoonweg online haat spuien over een bepaalde bevolkingsgroep, geloofsovertuiging, geaardheid,… en dan zeggen dat het gebruik maken is van je ‘vrijheid van meningsuiting,’ die vlieger gaat niet op.

Ik neem ook even een kijkje bij Unia, het Interfederaal Gelijkekansencentrum. Op hun website staat dat ‘aanzetten tot discriminatie, haat, geweld of segregatie tegen anderen, in het openbaar, doelbewust en om een welbepaalde reden’ niet toegestaan is. Algemene kritiek op bijvoorbeeld een politieke overtuiging, godsdienst of levensbeschouwing is wel toegestaan, maar vanaf je aanspoort tot haat, discriminatie of segregatie dan is het strafbaar. De doelbewustheid is hier belangrijk bij. Doelbewust betekent dat de dader opzettelijk “actief” aanspoort tot discriminatie, haat, geweld of segregatie. Zijn doel is dus discrimineren, haten, geweld plegen of segregeren. Het is daarbij niet nodig dat hij dat doel bereikt. Aansporen tot is voldoende om het als strafbaar te beschouwen. Wat ook niet valt onder ‘vrijheid van meningsuiting’ is denkbeelden verspreiden over rassuperioriteit of rassenhaat.

Reflectie

Zoals hierboven weergegeven, is het duidelijk wat de vrijheid van meningsuiting wel en niet inhoudt. Naar mijn mening is dit een goede invulling van dit onvervreemdbare recht. Het is noodzakelijk dat we onze mening mogen uiten. Echter is er, vanuit respect voor de Ander, een beperking nodig van dit recht. Het is vanuit moreel oogpunt niet meer dan normaal dat we niet mogen aanzetten tot haat, discriminatie, geweld of segregatie. Voor deze doeleinden mogen we onze vrijheid van meningsuiting niet gebruiken. Verder is dit juridische kader nodig voor de goede gang van zaken in de samenleving. Het vanuit moreel oogpunt eens zijn met de vrijheid van meningsuiting en de beperkingen erop is één ding, maar soms hebben mensen een juridisch duwtje in de goede richting nodig.

Waar ik wel mijn bedenkingen bij heb, is het verbod op negationisme. Ik vind dit verbod veel te beperkt. Enkel een verbod op het ontkennen, goedkeuren, minimaliseren of rechtvaardigen van de Shoah/Holocaust, vind ik te specifiek gericht op het onrecht dat één groep aangedaan is. Er zijn doorheen de geschiedenis nog andere genocides geweest die we naar mijn mening ook niet mogen ontkennen, goedpraten, minimaliseren of goedkeuren, zoals bijvoorbeeld de genocide in Rwanda of de Armeense genocide.

Wat vinden jullie van de huidige invulling van de ‘Vrijheid van meningsuiting’?

Extra bronnen:
https://biblio.ugent.be/publication/5766386/file/5850216.pdf
De Nederlandse site van Amnesty International heeft een uitgebreidere toelichting over vrijheid van meningsuiting. Vandaar dat ik deze hierboven gebruik. Echter is er natuurlijk ook een Belgische site van Amnesty International en wordt dit thema hierop ook besproken: https://www.amnesty-international.be/mensenrechten/themas/vrijheid-van-meningsuiting

Click to rate this post!
[Total: 2 Average: 5]

Comments

  1. Zjef Van Acker

    Zalige post. Mooi dat je er verschillende bronnen op raadpleegt!!

    En wat is vrije meningsuiting volgens mij? Hmmm

    Ik vind dat een enorm moeilijken omdat er een enorme grijze zone zit tussen “haat prediken” en “vrije mening hebben”. En wanneer weet je zeker wat iemand zijn doel is? Ze kunnen altijd ontkennen en verdoken haat prediken.

    Daarnaast is het ook gevaarlijk om bepaalde dingen niet te mogen benoemen in de naam van politiek correct zijn. Heel veel vooroordelen worden dan als het ware onderdrukt…en uiten zich dan op andere manieren.

    Persoonlijk vind ik dat er in die grijze zone meer mag in open conversatie getreden worden. Zonder veroordeling van bepaalde mensen hun kijk op de realiteit!

  2. Pingback: Vrije meningsuiting en kennis van de feiten – Futuur

Een reactie achterlaten

Je e-mailadres zal niet getoond worden. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *