We moeten drastisch minderen met wegwerp!

“Plastic afval belandt in troebel transport”. Zo luidt de kop van een artikel in De Standaard van 31 augustus 2020. Plastic afval wordt wereldwijd steeds vaker illegaal verscheept en gedumpt, zo stelde Interpol recent vast. Tot 2018 werd de helft van al het plastic afval in China gedumpt, maar China weigert nog langer de stortplaats van de wereld te zijn. Begrijpelijk. Nu China ons afval niet meer wil, transporteren we het gewoon naar andere Aziatische landen en dit via verschillende landen zodat het achterhalen van de oorsprong bijna onmogelijk wordt. Door deze praktijken worden tonnen plastic afval illegaal gestort, in brand gestoken en in de oceaan gedumpt. Terecht noemt Calum MacDonald, Interpol-expert, deze ongecontroleerde afvalhandel ‘een van de grootste bedreigingen voor de planeet’. Ook WWF roept op om de ‘plasticafvalkraan dicht te draaien’

In Vlaanderen blijken we amper te weten wat er gebeurt met het plastic afval dat van hieruit uitgevoerd wordt. Zelfs van afvalstromen die ingeboekt staan als ‘gerecycleerd’ wordt amper gecontroleerd of dit daadwerkelijk gebeurd is. Je denkt dat je goed bezig bent, want ‘je gooit je papiertje en je plastic flesje in een vuilnisbak’, maar 1000 km verder wordt het gewoon in de zee gedumpt, verbrand of op een hoop gegooid. Je denkt dat bepaalde verpakkingen aan het einde van de rit gerecycleerd worden, maar niets is minder waar. Volgens Mieke Schauvlieghe (Groen) is dé oplossing dat meer afval in Vlaanderen zelf verwerkt wordt. De beste oplossing voor deze problematiek is echter gewoonweg minder afval produceren. Wat niet geproduceerd is, moet niet verwerkt worden en kan dus niet in het ‘afvaldumping’-circuit terechtkomen. Minder plastic wegwerpproducten produceren, heeft naast minder plastic afval ook nog een ander voordeel: er wordt minder aardolie verbruikt. Dit is een win-winsituatie. Een kostbare grondstof wordt dan niet meer gebruikt voor wegwerpproducten die onvermijdelijk in het milieu terechtkomen. De enige totaaloplossing voor het afvaldumpingprobleem is onze wegwerpmaatschappij een halt toeroepen. Het zal onze afvalberg en onze CO²-uitstoot ten goede komen. Maar ook onze portemonnee zal er wel bij varen. De productie, aankoop en verwerking van wegwerpproducten kosten ons namelijk geld.

Hier moeten we hoofdzakelijk rekenen op de invloed van de consument. Zolang de consument wegwerp koopt, zal wegwerp jammer genoeg geproduceerd blijven worden. Echter doen winkels en de plasticlobby er alles aan om consumenten te blijven verleiden tot het kopen van wegwerp of om maatregelen die de productie van wegwerp moeten beperken, tegen te houden. Aan dat laatste kan de overheid iets veranderen. De consument, dus de burger, zal hier hoogstwaarschijnlijk wel druk op de ketel moeten zetten. Als we het dumpen van plastic afval willen stoppen, dan zullen we allemaal, overheid en burgers, onze verantwoordelijkheid moeten nemen en drastisch moeten verminderen met het kopen en verkopen van wegwerpproducten.

Een tegenargument dat hier aangehaald zou kunnen worden, is: ‘waarom moeten wij iets veranderen als andere landen en consumenten verder doen zoals ze bezig waren?’ Door wel inspanningen te leveren, tonen we dat we moeite willen doen en stellen we een voorbeeld. Verder nemen we onze verantwoordelijkheid en gebruiken we deze verantwoordelijkheid om een verschil te maken. Zelf iets veranderen, kan een kettingreactie in gang zetten. De kettingreactie die nodig is om deze afvaldumping te stoppen.