In deze blogpost bespreek ik thorium als alternatieve grondstof dan uranium om energie op te wekken in kerncentrales. Weliswaar ben ik geen ingenieur of fysicus, dus ik ben hier geen specialist in. Het internet biedt echter zeer veel informatie aan en aangezien ik een blog heb over een mooiere toekomst voor iedereen boor ik ook de opties aan voor een milieuvriendelijkere en gezondere toekomst voor iedereen.
Tsjernobyl
Heb je de HBO-serie ‘Chernobyl’ gezien? Dan heb je de risico’s van kerncentrales met je eigen ogen kunnen zien. Stel dat je de serie nog niet gezien hebt, het is een echte aanrader. Er zitten wel een paar incorrectheden in (artistieke vrijheid van de makers), maar het grootste deel is waarheidsgetrouw. Bekijk ook zeker ‘In de ban van Tsjernobyl’ op VRTnu, deze docureeks biedt een goede context en omkadering van de ramp en de gevolgen ervan.
Milieu-impact
Onze energieconsumptie is immens, we beschikken over zeer veel elektrische apparaten en onze maatschappij kan gewoonweg niet meer zonder elektrische stroom. Elektriciteit biedt dan ook zeer veel voordelen, teveel om hier op te noemen, maar ik denk dat iedereen er wel voldoende kan bedenken. Echter betekent onze consumptie van elektriciteit ook een grote hoeveelheid broeikasgassen die in de atmosfeer uitgestoten worden. De klimaatcrisis die op ons afstevent en waar we ons eigenlijk reeds in bevinden, vraagt dringend om de beperking van onze broeikasgasuitstoot.
Zonne- en windenergie
We kunnen het erover eens zijn dat gascentrales en steenkoolcentrales niet echt een goede optie meer zijn om onze honger naar elektriciteit te stillen. Zonnepanelen en windmolens zijn dat daarentegen wel. Windmolens draaien echter niet altijd op volle capaciteit en de zon is ons ook niet constant goedgezind… En kunnen we het ganse land van stroom voorzien enkel en alleen hiermee? Wanneer we even een kijkje nemen op de website van FEBEG, deze organisatie vertegenwoordigt de producenten van elektriciteit, de handelaars en leveranciers van elektriciteit en gas evenals de laboratoria in de elektriciteits- en gassector, dan zien we dat in België in 2018 15,4% van de elektriciteit opgewekt werd door zonne- en windenergie. Dat is toch een mooi aandeel. Lampiris is alvast overtuigd dat we tegen 2050 volledig kunnen omschakelen naar duurzame stroom, maar dan moeten we ook investeren in opslag en onze infrastructuur aanpassen.
Recyclage windmolens en zonnepanelen
Het is belangrijk om ook even te kijken naar het afval en de recyclage van windmolens en zonnepanelen. Het recycleren of hergebruiken van de fundering en van de mast van een windmolen blijkt geen probleem te zijn. Het probleem ligt bij de wieken. Deze zijn gemaakt uit composietmaterialen die bestaan uit vezels, hars, lijm, schuim, hout en een coating. Deze grondstoffen zijn bij recyclage erg moeilijk te scheiden… In de recyclage van deze wieken zit erg veel groeipotentieel en hier wordt constant over nagedacht.[1] Greenpeace schreef een artikel over de voordelen van windmolens en daaruit blijkt dat het steeds meer de goede kant uitgaat en wat de voordelen zijn voor mens en milieu om meer te investeren in windenergie. Ze veroorzaken minder luchtverontreiniging, maken ons minder afhankelijk van andere landen, ze zijn goedkoop omdat ze na installatie geen grondstoffen meer nodig hebben en geen gevaar vormen voor gezondheid en milieu, en ze zorgen voor werkgelegenheid.[2] Hup windmolens!
Wanneer we kijken naar ‘Enerpedia’, de energie-encyclopedie voor weliswaar de agrarische sector, blijkt dat tot 90% van een zonnepaneel gerecycleerd kan worden, maar dat dat potentieel vaak niet gehaald wordt omdat de verwerkingskosten erg hoog liggen. Het blijkt economisch niet interessant te zijn…
Kernenergie
België beschikt echter ook over een kerncentrale in Doel. Al jaren is het een politieke discussie of deze gaat sluiten of niet, en vooral wanneer dan. Kernenergie voorziet ons van heel broeikasgasarme energie (pluspunt), maar brengt risico’s en eeuwenlang radioactief afval met zich mee (nadeel). Dit zorgt ervoor dat we kerncentrales een beetje in het midden kunnen zetten bij het klimaatdebat. Geen uitstoot van broeikasgassen, maar wel een immense berg gevaarlijk afval in de schoenen van onze bed-achter-achter-…-achterkleinkinderen. Dat klinkt ook niet zo ideaal…
Thorium
Wat als ik je vertel dat er nog een andere bron is dan uranium, die dezelfde voordelen heeft, maar veel minder lang radioactief blijft en veel minder gevaarlijk is? Eos schreef hier een interessant artikel rond. Voordat een reactie in een kernreactor met uranium tot stand kan komen, moet de uranium eerst verrijkt worden. Thorium heeft dit probleem niet. Uranium is eindig, Thorium is overal ter wereld overvloedig aanwezig. Maar wat bedraagt het prijskaartje? Carlos Rubbia, Nobelprijswinnaar en oud-directeur van de deeltjesversneller CERN in Génève, berekende dat een thoriumcentrale drie keer goedkoper is dan een kolengestookte centrale en vijf keer zo goedkoop als een centrale op aardgas.
Onderzoek naar thorium bestaat al sinds de jaren’50. Er werd echter voor uranium gekozen omdat hiermee ook kernwapens gemaakt konden worden. Handig toch, te midden van de Koude Oorlog, niet? Nu de Koude Oorlog ver achter ons ligt, en de ongevallen met een aantal kerncentrales nog vers in ons geheugen zitten, beginnen er terug stemmen te klinken rond thorium. Geen langlevend radioactief afval, geen kans op ontploffing en geen restmateriaal om atoomwapens van te maken, dat klinkt interessant. In China en India bouwt men zelfs al thoriumcentrales en in Rusland, de VS, Duitsland en Groot-Brittannië doet men reeds onderzoek. Er is echter nog veel onderzoek nodig voor de eerste commercieel draaiende thoriumreactor. De meest optimistische schattingen wijzen op een opstart in 2050. Het onderzoek kost echter veel geld en door gebrek aan dit geld besluit Eos dat het interessanter is om momenteel in te zetten op zonne- en windenergie. Wel zou een bestaande uraniumreactor vrij eenvoudig om te bouwen zijn tot een tussenvorm van een thoriumreactor, nl. een gesmolten zoutreactor. Op de website valt het volgende te lezen over deze gesmolten zoutreactor.
“Daarbij wordt thorium in de vorm van een fluoride of zout in de reactor gebracht. Het zout is vloeibaar bij hoge temperatuur en vast op kamertemperatuur. De reactie wordt op gang gebracht door thorium een neutron te laten absorberen, door een kleine hoeveelheid uranium-233 te gebruiken. De Th-232 wordt Th-233, wat snel vervalt in protactinium-233. Na verloop van tijd vervalt dit in uranium-233. Dit U-233-zout wordt chemisch uit de soep gefilterd en door een pijp in het midden van het vat gepompt. Hier vindt de splitsing plaats en komt de grootste hoeveelheid energie vrij. Omdat het zout stolt bij lagere temperaturen is het beveiligen van de reactor relatief simpel. Het vat staat in contact met een passief gekoeld vat in de kelder. Een deel van de leiding naar deze dumptank is actief gekoeld. Het zout is in de leiding gestold en kan dus niet wegstromen. Als de elektriciteit uitvalt, valt ook de koeler van deze leiding uit. Het goedje smelt langzaam en de soep loopt leeg in de dumptank. Daar koelt ze af en stolt weer. In vaste vorm neemt de neutronabsorptie sterk af en daarmee stopt de kettingreactie.”[3]
Hoewel ik overtuigd ben dat we vooral moeten inzetten op zonne- en windenergie en moeten trachten de problemen die er nog zijn met de recyclage van de materialen en de opslag van de opgewekte energie op te lossen, denk ik dat we ook moeten overwegen of een thoriumreactor mee een oplossing kan betekenen voor ons energieprobleem.
Wat denken jullie?
[1] https://www.demorgen.be/nieuws/wat-doe-je-met-een-afgeschreven-windmolen~b8033518/
[2] https://www.greenpeace.org/nl/klimaatverandering/479/als-je-dit-leest-twijfel-je-nooit-meer-aan-windmolens/
[3] https://www.eoswetenschap.eu/natuurwetenschappen/thoriumcentrale-laat-op-zich-wachten
